بولكا پىشۇرۇش تارىخى

بولكا پىشۇرۇش قەدىمكى مەدەنىيلىكلەرگە تەقلىد قىلىنغان ئۇزاق ۋە مول تارىخقا ئىگە. مىلادىدىن بۇرۇنقى 2500-يىللىرى ئەتراپىدا قەدىمكى مىسىرلىقلار نان ۋە پېچىنىلەرنى پىشۇرۇشقا ئىشلىتىلگەن. بۇ دەسلەپكى دوخوپكىلار ئىچىدە يالقۇنجاپ تۇرغان ئاددىي سېغىزلىق قۇرۇلۇشلار بولۇپ، بولكا پىشۇرۇش ئۈچۈن ئىسسىق كۈلنىڭ ئۈستىگە قويۇلغانىدى.

پىشۇرۇش رىم ئىمپېرىيىسى بىلەن تېخىمۇ كەڭ تارقالغان بولۇپ، ئەينى ۋاقىتتا رىملىقلار شەھەر ئاھالىسىنى نان بىلەن تەمىنلەش ئۈچۈن چوڭ تىپتىكى ئاممىۋى بولكا دۇكىنى قۇرغان. بۇ بولكىلار ئىچىدە بولكا ياغاچ يېقىپ پىشۇرۇلغان تونۇردا پىشۇرۇلغان بولۇپ، ئۇن، سۇ، بەزىدە سۈت ياكى تۇخۇمدىن ياسىلىدۇ.

ئوتتۇرا ئەسىردە بولكا ياساش بىر خىل خەير-ساخاۋەت شەكلى دەپ قارالغان بولغاچقا، نان ئاساسلىقى موناستىرلاردا قاقلانغان ئىدى. بولكىچى يەنە زىرائەت، سۇلۇ قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان تېخىمۇ كەڭ دانلىق زىرائەتلەردىن پايدىلىنىپ، بولكا ياساشقا باشلىدى.

19- ۋە 20-ئەسىرلەردە سودا ئېچىتقۇسى، توڭلىتىش ۋە ماشىنىلاشتۇرۇش قاتارلىق سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن بولكا پىشۇرۇشتا كۆرۈنەرلىك ئۆزگىرىشلەر يۈز بەرگەن. بۇ ئىلگىرىلەشلەر بولكا تۈركۈملەپ ئىشلەپچىقىرىلىپ، يەنە ساندۋىچ بولكا ۋە ئالدىن كېسىلگەن بولكا قاتارلىق يېڭى تۈردىكى بولكىلارنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلدى.

بۈگۈنكى كۈندە، بولكا يەنىلا دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى نۇرغۇن مەدەنىيەتلەرنىڭ ئاساسى بولۇپ، كىچىك ھۈنەرۋەنچىلىك بولكىلىرىدىن تارتىپ چوڭ تىپتىكى سودا تىجارەتلىرىغىچە كۆپ خىل شەكىللەردە ئىشلەپچىقىرىلغان.

1- ئەسىردىكى بولكا پىشۇرۇش تارىخى

بولكا پىشۇرۇشنىڭ قەدىمقى مەدەنىيلىكلەرگە تەتبىقلانغان تارىخى ئۇزۇن بولۇپ، 1-ئەسىردىن باشقا ئىش ئەمەس ئىدى. مىلادى 1-ئەسىردە بولكا رىم ئىمپېرىيىسىنىڭ ئاساسلىق يېمەكلىكى بولۇپ، ھەر ساھە كىشىلىرى تەرىپىدىن ئىستىمال قىلىندى. رىملىقلار ياغاچ يېقىلغۇلۇق دوخوپكىدا بولكا پىشۇرۇپ، بۇغداي، ئارپا، كالىلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر خىل دانلىق زىرائەتلەردىن پايدىلىنىپ، ئوخشىمىغان تۈردىكى بولكا ياسايدۇ.

بولكا ئادەتتە ئۇن، سۇ، بەزىدە سۈت ياكى تۇخۇمدىن ياسىلىدۇ. خېمىر يۇغۇرۇلۇپ، كېيىنچە تونۇردا پىشۇرۇلغان نان شەكلىدە بولىدۇ. رىملىقلار يەنە خېمىرغا ئوت-چۆپ، تېتىتقۇ، ئۇرۇق قوشۇشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولكىنى تېتىتقۇ ئۈچۈن كۆپ خىل تېخنىكىلارنى قوللانغان.

بولكا ئاساسلىق يېمەكلىك بولۇپلا قالماي، يەنە رىم جەمئىيىتىدە مۇھىم ئىجتىمائىي ۋە مەدەنىيەت رولىنى جارى قىلدۇرغان. بولكا كۆپ ھاللاردا ئۇزىتىپ، پۇل تۆلەش ۋاستىسى سۈپىتىدە مۇلازىمەت قىلىدۇ. ئەمەلىيەتتە رىم تىلىدىكى «بولكا» (panis) دېگەن سۆزمۇ پۇلنى كۆرسىتىدۇ.

بولكا پىشۇرۇش نەچچە ئەسىردىن بۇيان ئۆزگىرىپ ۋە ئۆزگىرىپ، بۈگۈنكى كۈندە دۇنيادىكى نۇرغۇن مەدەنىيەتتىكى ئاساسلىق يېمەكلىك ھېسابلىنىدۇ.

جۇڭگودا بولكا پىشۇرۇش تارىخى

بولكا جۇڭگودا نەچچە ئەسىردىن بۇيان بىر خىل ئاساسلىق ئورۇندا تۇرۇپ كەلگەن بولۇپ، جۇڭگونىڭ بولكا پىشۇرۇش تارىخى شۇ رايوننىڭ بۇغداي تېرىقچىلىقىنىڭ تەرەققىياتى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. بۇغداي تەخمىنەن 2000 يىل ئىلگىرى ئوتتۇرا ئاسىيادىن جۇڭگوغا تونۇشتۇرۇلغان بولۇپ، تېزلىكتە بولكا ۋە باشقا پىشۇرۇلغان تاۋارلارنى ياساشتىكى ئالقىشقا ئېرىشكەن ئاشلىققا ئايلاندى.

قەدىمكى جۇڭگودا بولكا ياغاچ يېقىپ پىشۇرۇلغان تونۇردا پىشۇرۇلغان بولۇپ، ئادەتتە بۇغداي ئۇنى، سۇ، يەنە بەزىدە سۈت ياكى تۇخۇمدىن ئىشلىنىدۇ. خېمىر يۇمىلاق نان ياكى ئۇزۇن تاياقچە قاتارلىق ئوخشىمىغان شەكىللەرگە بۆلۈنۈپ، تونۇردا پىشۇرۇلىدۇ.

ۋاقىتنىڭ ئۆتىگىنىچە، جۇڭگودا بولكا پىشۇرۇش تەرەققىي قىلىپ ئۆزگەردى. 19-، 20-ئەسىرلەردە، سودا ئېچىتمىسى ۋە ماشىنىلاشتۇرۇشنى تونۇشتۇرۇش جۇڭگودا بولكا ياساشتا ئىنقىلاب قىلىپ، ناننىڭ تۈركۈملەپ ئىشلەپچىقىرىلىشى ۋە يېڭى سورتلارنىڭ تەرەققىياتىغا قولايلىق يارىتىلدى.

بۈگۈنكى كۈندە، بولكا جۇڭگودا مودا بولۇۋاتقان يېمەكلىك بولۇپ، مانتا، دومىلاق، غەربچە ناننى ئۆز ئىچىگە ئالغان نۇرغۇنلىغان ئوخشاش بولمىغان شەكىللەردە ئىستېمال قىلىنىدۇ. جۇڭگونىڭ بولكىخانا ۋە تاللا بازارلىرى ئەنئەنىۋى ۋە زامانىۋى بولكىلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كەڭ بولكا مەھسۇلاتلىرى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

قەدىمكى مىسىردا بولكا پىشۇرۇش تارىخى

بولكا قەدىمكى مىسىردا ئۇزاق تارىخقا ئىگە بولۇپ، نەچچە مىڭ يىلدىن بۇيان بۇ رايوندا ئاساسلىق يېمەكلىك ئىدى. مىلادىدىن بۇرۇنقى 2500-يىللىرى ئەتراپىدا قەدىمكى مىسىرلىقلار نان ۋە پېچىنىلەرنى پىشۇرۇشقا ئىشلىتىلگەن. بۇ دەسلەپكى دوخوپكىلار ئىچىدە يالقۇنجاپ تۇرغان ئاددىي سېغىزلىق قۇرۇلۇشلار بولۇپ، بولكا پىشۇرۇش ئۈچۈن ئىسسىق كۈلنىڭ ئۈستىگە قويۇلغانىدى.

قەدىمكى مىسىرلىقلار بۇغداي ۋە ئارپا قاتارلىق ھەر خىل دانلىق زىرائەتلەردىن پايدىلىنىپ، بولكا پىشۇردى. ئۇلار يەنە ھەسەل، چىلان، قۇرۇق ئۈزۈم قاتارلىق خۇرۇچلارنى خېمىرغا قوشۇپ، بولكىغا تەم قوشتى. بولكا قەدىمكى مىسىرلىقلارنىڭ يېمەك-ئىچمىكىدە مەركىزىي رول ئويناپ، ھەر ساھە كىشىلىرىنىڭ ئىستېمال قىلىشىغا ئېرىشتى.

بولكا ئاساسلىق يېمەكلىك بولۇپلا قالماستىن، بەلكى دىنىي مۇراسىملارنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى بولۇپ، كۆپ ھاللاردا خۇداغا قۇربانلىق سۈپىتىدە ئىشلىتىلەتتى. نان ئىشلەپچىقىرىش قەدىمكى مىسىردا ئالىيجاناب كەسىپ دەپ قارىلىپ، بولكا پىشۇرۇشتا ئىجتىمائىي ئورنى يۇقىرى ئىدى.

بولكا پىشۇرۇش نەچچە ئەسىردىن بۇيان تەرەققىي قىلىپ، ھازىر دۇنيادىكى نۇرغۇن مەدەنىيەتتىكى ئاساسلىق يېمەكلىك ھېسابلىنىدۇ.

كۆكتات بىلەن بولكا پىشۇرۇش تارىخى

كۆكتاتنى بولكا خېمىرىغا قوشۇۋېلىش ئۇزۇن تارىخقا ئىگە بولكا پىشۇرۇش تارىخىدىكى بىر قەدەر يېڭى تەرەققىيات. كۆكتاتلار نەچچە ئەسىردىن بۇيان ھەر خىل زىرائەتلەردە نانغا تېتىتقۇ ۋە ئوزۇقلۇقلارنى قوشۇش بىلەن بىرگە، كۆكتاتلارنى كەڭ كۆلەمدە ناننىڭ ئاساسلىق تەركىبى سۈپىتىدە ئىشلىتىش 20- ئەسىرگىچە باشلانمىدى.

كۆكتات بولكىسىنىڭ ئەڭ دەسلەپكى ئۆرنەكلىرىدىن بىرى، كىشىلەر ياقتۇرۇپ ئىستېمال قىلغان ئىرېلاندىيە سودا سۈيى بولكىسى بولۇپ، ئۇ ئۇن، پىشۇرۇلغان سودا سۈيى، تۇز ۋە كېپىنەكتىن ياسالغان. گەرچە ئۇ ئەنئەنىۋى خۇرۇچ بولمىسىمۇ، دانلىق زىرائەت سەۋزە ياكى قۇرۇق ئۈزۈملەر بەزىدە نانغا تەم ۋە تاتلىق يېمەكلىكلەرنى قوشىدۇ.

1970-يىللاردا كىشىلەر يېمەك-ئىچمەككە تېخىمۇ كۆپ كۆكتاتلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولغاچقا، كۆكتات نانلىرى بارغانسېرى ئەۋجىگە چىقتى. بۇ خىل يۈزلىنىش يېڭى نانلارنىڭ جۇۋاۋا، كاۋا بولكىسى ۋە تاتلىق ياڭيۇ بولكىسى قاتارلىق يېڭى نانلارنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا تۈرتكە بولدى.

بۇ بىر نەچچە كۈندە كۆكتاتلاردىن ئىشلەنگەن بولكا ئۇلارنىڭ يېمەك-ئىچمىكىگە تېخىمۇ كۆپ ئوزۇقلۇق قوشۇشنى كۆزلەۋاتقانلارنىڭ بىر خىل مودا تاللىشى بولۇپ، بولكا، دومىلاق، دومىلاق قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كۆپ خىل شەكىللەر بىلەن تەمىنلەيدۇ. كۆكتاتلار كۆپ خىل ئۇسۇلدا بولكا پىشۇرۇشتا ئىشلىتىلىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە خېمىرتۇرۇچ، پارقىرىتىش ۋە خېمىرغا سىڭدۈرۈش قاتارلىقلار بار.